نزديک بيني، عامل شايع تجويز عينک ها (1)

اين موقعيت براي خيلي از ما پيش آمده که روزي متوجه شده ايم اطراف را تار مي بينيم و ديدمان مانند گذشته شفاف و واضح نيست. در اين مواقع افراد معمولا به اولين جايي که مراجعه مي کنند، مطب چشم پزشک است. در آنجا پزشک متخصص پس از معاينه کامل چشم ما تشخيصش را مي گويد که در بسياري اوقات اين تاري ديد نه به علت بيماري هاي پيچيده مانند تومورهاي مغزي يا MS بلکه به علت نزديک بين شدن چشم است. آيا مي دانيد نزديک بيني چيست و اصلا چرا اين لغت را براي اين مشکل چشمي انتخاب کرده اند؟ آيا نزديک بيني درمان دارد؟ چه عواملي آن را تشديد مي کنند و ده سوال ديگر. در اينجا درباره نزديک بيني مي خوانيد و پاسخ برخي از سوالاتي که درباره آن وجود دارد را خواهيد دانست.

نزديک بيني چيست؟
 

نزديک بيني شايع ترين علت تاري ديد است . اگر شما نزديک بين باشيد، اشيايي را که از شما دور هستند تار خواهيد ديد. ميزان اين تاري به شدت نزديک بيني و مسافت جسم از شما بستگي دارد و ممکن است مجبور شويد براي واضح ديدن چشم هاي تان را جمع کنيد. نزديک بيني بيماري نيست و معمولا حالتي است که کارکرد چشم از حالت طبيعي دور شده در موارد اندکي هم نزديک بيني به خاطر يک بيماري زمينه اي بروز مي کند. بيشتر نزديک بيني ها به علت تغيير اندازه کره چشم بروز مي کنند که باعث مي شود کره چشم از حالت گردي به حالت تخم مرغي درآيد. اين تغييرات باعث مي شوند پرتوهاي نور به جاي اينکه روي شبکيه متمرکز شوند، جلوتر از آن متمرکز گردند. بنابراين تصوير جلوي شبکيه تشکيل مي شود. نزديک بيني مي تواند وراثتي باشد و اگر والدين کودکي نزديک بين باشند، امکان اينکه او هم نزديک بين شود، بالا خواهد بود.

نشانه هاي نزديک بيني چيست؟
 

اصلي ترين نشانه نزديک بيني اين است که هنگام ديدن جسم دور، آن را تار مي بينيد. مثلا ممکن است نتوانيد کلمات روي تخته سياه را درست ببينيد، وقتي به سينما مي رويد تصاوير براي تان ناواضح باشد يا صفحه تلويزيون را تار ببينيد. ممکن است کودک يا نوجوان شما وقتي مي خواهد کتاب بخواند يا چيزي را ببيند، آن را نزديک صورتش بياورد. کودکان نزديک بين بيشتر اوقات نزديک صفحه تلويزيون يا در رديف جلوي کلاس مي نشينند. ممکن است آنها به شرکت در فعاليت هاي ورزشي يا ديگر کارهايي که نياز به ديد قوي دارد، علاقه اي نداشته باشند.

نزديک بيني چطور تشخيص داده مي شود؟
 

يک آزمون ساده و معمولي چشم مي تواند مشخص کند شما نزديک بين هستيد يا خير. پزشک درباره علائم از شما سوالاتي مي پرسد و سپس چشم تان را معاينه مي کند. او با افتالموسکوپ ته چشم شما را مي بيند، فشار داخل چشم تان را اندازه گيري مي کند و با لامپ اسليت هم چشم را بررسي مي کند. ممکن است آزمايش هاي ديگري هم براي معاينه چشم شما انجام شود. لازم است کودکان به طور دوره اي و مرتب نزد متخصص چشم برده شوند تا نزديک بيني يا هر اختلال ديگر زودتر تشخيص داده شود. معاينه چشم نوزادان هم لازم است. نزديک بيني معمولا در دوران کودکي يا اوايل نوجواني شروع مي شود بين 8تا14سالگي؛ به همين دليل، اين مشکل بيشتر در کودکان و نوجواناني که به مدرسه مي روند، تشخيص داده مي شود. نزديک بيني مي تواند خفيف، متوسط يا شديد باشد.

نزديک بيني چطور درمان مي شود؟
 

عينک يا لنزهاي تماسي براي کنترل اين عارضه مناسب هستند. جراحي هم براي تغيير دادن شکل قرنيه يا کار گذاشتن لنزهايي در چشم براي درمان يا کاهش نزديک بيني انجام مي شود. سال هاست اين باور وجود دارد که اگر اشيا را زياد نزديک چشم بگيريم؛ مثلا زياد مطالعه کنيم يا نزديک تلويزيون بنشينيم، دچار نزديک بيني خواهيم شد. برخي متخصصان عقيده دارند که ميزان بروز نزديک بيني در کساني که به خاطر کارشان ساعت هاي طولاني مطالعه مي کنند، بيشتر است.
علاوه بر تغيير شکل طبيعي کره چشم، چند عامل نادر ديگر هم مي تواند باعث بروز نزديک بيني شوند. اين عوامل عبارتند از:

*نزديک بيني پاتولوژيک
در اين نوع نزديک بيني، کره چشم پس از اينکه به اندازه طبيعي خود در دوران بزرگسالي رسيد، باز هم رشد مي کند.
*نزديک بيني ثانويه
اين نوع از نزديک بيني مي تواند به خاطر عوامل گوناگوني چون تولد زودهنگام و تعدادي از بيماري هاي چشمي بروز کند.
*نزديک بيني کاذب
در اين حالت نزديک بيني ناگهان بروز کرده و به خاطر يک مشکل زمينه اي مانند ديابت کنترل نشده به سرعت پيشرفت مي کند. اين نوع از نزديک بيني را کاذب مي گويند، چرا که بيمار با تاري ديدش فکر مي کند دچار نزديک بيني معمولي شده است؛ ولي در واقع اين کره چشم نيست که دچار تغييرات طبيعي شده بلکه رسوب قند در عدسي چشم است که چشم را تار کرده است. وقتي قند بيمار کنترل شود،اين مشکل هم از بين خواهد رفت. گاهي اوقات هم نزديک بيني به علت بيماري هاي ديگر چشمي مانند آب مرواريد و کراتوکونوس(بيرون زدگي مخروطي شکل بخش مرکزي قرنيه)ايجاد مي شود. تولد زودهنگام هم مي تواند ابتلا به نزديک بيني را در کودکي افزايش دهد. افرادي که نزديک بيني شان بسيار شديد است، بيش از ديگران در معرض ابتلا به گلوکوم(آب سياه)و جداشدگي شبکيه هستند. اين مشکل وقتي که شبکيه در اثر نزديک بيني بسيار شديد، تحت فشار قرار گيرد، بروز مي کند. زنان بيش از مردان مستعد ابتلا به نزديک بيني شديد هستند.

نزديک بيني در کودکان
 

کودکان 8 يا 9ساله ممکن است اصلا متوجه نزديک بيني خود نشوند و تاري و ضعف ديد خود را طبيعي پنداشته و فکر کنند که همه همين طور مي بينند. پدر و مادرها و معلمان بايد متوجه علامت هاي زير که خبر از نزديک بيني کودک مي دهد، باشند:
*اخم کردن يا جمع کردن مکرر چشم
*نزديک کردن اشيا يا کتاب ها به چشم خود
*نشستن در جلوي کلاس و سينما و نزديک کردن خود به تلويزيون يا کامپيوتر
*بي علاقگي به ورزش يا کارهايي که نياز به وقت دارد.
*سردردهاي مکرر

پيشگيري از نزديک بيني
 

با وجودي که نزديک بيني به آساني درمان مي شود، نمي توان از آن پيشگيري يا از شديد شدن آن جلوگيري کرد بعضي افراد فکر مي کنند اگر در ابتداي تشخيص نزديک بيني و در حالي که نمره چشم شان پايين است، از عينک استفاده نکنند، نمره چشمشان بالاتر نخواهد رفت. اين تفکر کاملا اشتباه است و اگر قرار باشد نزديک بيني آنها بدتر شود، با عينک و بدون عينک خواهد شد و اگر نزديک بيني شان پيشرفت نکند، ربطي به عينک نزدنشان ندارد و اگر عينک مي زدند هم پيشرفت نمي کرد. نزديک بيني معمولا بدتر مي شود و گاهي اوقات بسيار سريع هم پيشرفت مي کند. اين رشد در اکثر اوقات تا اوايل دهه 20زندگي ادامه خواهد داشت. بيشتر مواقع پس از اين سن، نزديک بيني ديگر پيشرفت نخواهد کرد . نزديک بيني در حالت معمولي درمان قطعي ندارد و هيچ ورزش چشمي يا رژيم غذايي يا دارويي نيست که بتواند آن را علاج کند.

چه کساني نزديک بين مي شوند؟
 

نزديک بيني معمولي که به دليل تغيير شکل کره چشم روي مي دهد، از هر چهار بزرگسال يک نفر را درگير مي کند. يک نفر از هر شش نفر افراد نزديک بين همه نزديک بيني شديد(نمره چشم 6يا بالاتر)دارند. نزديک بيني پاتولوژيک شايع نيست. به ندرت پيش مي آيد که پيش از 20سالگي صدمه تدريجي به شبکيه بروز کند.

راه هاي درمان نزديک بيني
 

همان طور که گفته شد، نزديک بيني درمان قطعي ندارد، ولي روش هايي هستند که با استفاده از آنها نزديک بين ها مي توانند به ديدي عادي يا تقريبا عادي دست يابند. بيشتر افراد نزديک بين عينک مي زنند يا از لنزهاي تماسي استفاده مي کنند؛ ولي بعضي ديگر روش جراحي را برمي گزينند.

لنزهاي تصحيح کننده
 

با استفاده از اين لنزها پرتوهاي نور روي شبکيه متمرکز مي شوند و به جاي اينکه تصوير جلوي شبکيه تشکيل شود، در جاي مناسب ايجاد شده و تاري ديد از بين مي رود و فرد مي تواند مانند افراد عادي ببيند. عينک ها و لنزهاي تماسي از اين نوع لنزها بوده و رايج ترين وسيله براي اصلاح نزديک بيني هستند. هر دوي آنها ايمن و موثرند و ريسک شان از جراحي کمتر است و همچنين ارزان ترند. بعضي از نزديک بين ها از اينکه ديدشان محدود است، شکايت دارند و به همين دليل سراغ لنزهاي تماسي مي روند. اين لنزها ديد فرد را ارتقا مي دهند و ميدان ديد او را کامل مي کنند؛ ولي خطر عفونت دارند و بايد مرتب تميز و به خوبي مراقبت شوند.
در مقاله آينده به ادامه مطلب نزديک بيني خواهيم پرداخت و توضيحات بيشتري پيرامون لنزهاي تماسي، جراحي و فوايد و مضرات آن ارائه خواهيم داد.
منبع: نشريه ي دنياي سلامت، شماره ي 53.
/ج